ittihadyayincilik.com.tr Bu zamanda en büyük farz vazife İttihad-ı İslam'dır.
İlgili Makaleler
RİSALE-İ NURLARI TAHRİF ETME, ‘YANİ ASLINI BOZMA’ GAYRETLERİ!
Risale-i Nur’un sadeleştirme iddiası daha çok Risale-i Nur ile ciddi meşgul olmayan ve kendi anlayışlarına ve gayelerine göre hareket eden çevrelerden çıkmaktadır. Ancak şu var ki; bu anlayışta olanlar iki kısım olarak görülüyor.
Bir kısmı iyi niyetlidirler fakat meselenin iç yüzünü ve inceliğini ve Risale-i Nur’un bu husustaki beyanlarını ve Hazret-i Üstadın sağlığında ortaya çıkan bu tarz fikirlere ve teşebbüslere Üstadımızın izin vermediğini bilememekten böyle fikirlere sahib oluyorlar.
İkinci kısım ise bilerek veya bilmeyerek bazı hissiyatın yani: «Bazen arzu fikir suretini giyer. Şahs-ı muhteris arzu-yu nefsaniyesini fikir zanneder.» (Hutbe-i Şamiye:143) ifadesiyle Hazret-i Üstadın tesbit ettiği bir temayülün veya harici telkinlerin ve daha başka sebeblerin tesirinde kalarak usul harici çıkış yapanlardır.
Gerçi bu tarz hareketler hakiki Nurculara bir zarar veremiyor ve veremez. Çünkü onlar, hareketlerinde Risale-i Nur’u merci görür, ona göre hareket ederler ve sadeleştirmeye Risale-i Nur’un izin vermediğini anlayınca harici tesirlere kapılmazlar. Ancak Risale-i Nur Külliyatına yeteri kadar vakıf olamayanlara bir tereddüt getirebilir.
Sadeleştirme iddiasının esası: Risale-i Nur eserlerini herkes anlayamıyor, ifade ve kelimelerini bu zamanın insanları bilhassa gençleri iyi ve rahatça anlayamıyorlar ilh. şeklindedir.
Sual: Acaba bu sadeleştirme meselesine Risale-i Nur ne diyor, izni var mı, yok mu? Bediüzzaman Hazretleri bu meseleye nasıl bakıyor?
Cevap: Bediüzzaman Hazretleri Risale-i Nur’un meziyetlerini anlatırken diyor ki:
«Risale-i Nur eczaları, bütün mühim hakaik-i imaniye ve Kur’aniyeyi hattâ en muannide karşı dahi parlak bir surette isbatı, çok kuvvetli bir işaret-i gaybiye ve bir inayet-i İlahiyedir. Çünki hakaik-i imaniye ve Kur’aniye içinde öyleleri var ki; en büyük bir dâhî telakki edilen İbn-i Sina, fehminde aczini itiraf etmiş, “Akıl buna yol bulamaz!” demiş. Onuncu Söz Risalesi, o zâtın dehasıyla yetişemediği hakaiki; avamlara da, çocuklara da bildiriyor.» (Mektubat sh:372)
İşte Hazret-i Üstad te’vili mümkün olmayan bir sarahatle en zor meseleleri çocuklara da bildirdiğini ifade ediyor.
Yine Hazret-i Üstad diyor ki:
«Bütün bu risalelerde, bütün derin hakaik, temsilât vasıtasıyla, en âmi ve ümmi olanlara kadar ders veriliyor.
Halbuki o hakaikin çoğunu büyük âlimler "tefhim edilmez" deyip, değil avama, belki havassa da bildiremiyorlar.» (Mektubat sh:373)
Sual: Kelime, cümle ve ibareler, manayı ve düşünceyi ifade etme aletleri ve vesileleridir. Asl olan manadır. Risale-i Nur’da ortaya konan manaları, günümüzün lisanı ve ifadeleriyle yazmak daha iyi olmaz mı?
Cevap: Bediüzzaman Hazretleri diyor ki:
“Kur’anın bir nevi tefsiri olan Sözler’deki hüner ve zarafet ve meziyet kimsenin değil; belki muntazam, güzel hakaik-i Kur’aniyenin mübarek kametlerine yakışacak mevzun, muntazam üslûb libasları, kimsenin ihtiyar ve şuuruyla biçilmez ve kesilmez; belki onların vücududur ki, öyle ister ve bir dest-i gaybîdir ki, o kamete göre keser, biçer, giydirir. Biz ise içinde bir tercüman, bir hizmetkârız. ” (Mektubat sh:383)
Lütfen geçen cümleye dikkat edilsin. Yani “Risaleler, ifadeler ve üslub bakımından tekrar gözden geçirilmelidir” gibi çıkmış veya çıkacak muhtemel iddialara karşı önceden verdiği Hazret-i Üstadın bir nevi cevabına bakınız: «Muntazam, güzel hakaik-ı Kur’aniyyenin mübarek kametlerine yakışacak mevzun, muntazam üslub libasları, kimsenin ihtiyar ve şuuruyla biçilmez ve kesilmez. Belki onların vücududur ki;öyle ister ve bir dest-i gaybîdir ki, o kamete göre keser, biçer, giydirir. Biz ise içinde bir tercüman, bir hizmetkarız.» demek suretiyle bu ifadelerin kendi hüneri olmadığını, belki bir ihsan-ı İlâhi olduğunu te’vili imkansız bir şekilde tesbit etmişken, buna muhalif harekete hizmet denir mi?. . .
«Risale-i Nur bu vazifeyi; en dehşetli bir zamanda ve en lüzumlu ve nazik bir vakitte, herkesin anlayacağı bir tarzda, hakaik-i Kur’aniye ve imaniyenin en derin ve en gizlilerini gayet kuvvetli bürhanlar ile isbat eder.» (Şualar sh:748) diye ortaya konan açık ifade karşısında “Risale-i Nur iyi anlaşılmıyor” diyenler mezkur beyanda geçen “herkesin anlayacağı bir tarzda” ifadesine ters düşmezler mi?
Risale-i Nur, «Havassın fikirleri yetişmediği esrar-ı kaderiyeyi, basit avamların zihinlerine takrib edip anlattırıyor.» (Sözler sh:786)
«Risale-i Nur; bütün tabakat-ı beşere hem medrese, hem mekteb, hem kışla, hem hekîm, hem hâkim olarak, en âmî avamdan en ehass-ı havassa kadar ders verip, talim ve terbiye etmesi bizce meşhuddur.» (Kastamonu Lahikasın sh:70)
Sual: «NUR Risalelerinde denilmiş; "Küfr-ü mutlakın dehşetli tahribatına karşı tamirci bir Atom Bombası Risale-i Nur‘dur Bunun bir numunesini isteriz.
ELCEVAP: ASA-YI MUSA mecmuaları hususen ve numunesi Altıncı, Yedinci Sekizinci Mes’eleler ve Sekizinci Onbirinci Hüccet-i İmaniye ki: En derin bir feylesofla bir çocuk onlardan en derin hakikatı anlıyabilir ve vehim ve vesveseli bırakmaz.» (Nur Çeşmesi sh:5)
«RİSALE-İ NUR avamdan en alim ve en münevvere kadar her sınıfın kendi istidadı nisbetinde istifade edebileceği bir eser külliyatıdır. İşte bu hakikatler içindir ki; NUR’ları okuyan ve yazan nurcular dünyanın her tarafında gittikçe çoğalmaktadır.» (Nur Çeşmesi sh:169)
«Vaktiyle sekiz âyetten istifade ettiğim sekiz sözü biraz uzunca nefsime demiştim. Şimdi kısaca ve avâm lisanıyla nefsime diyeceğim. Kim isterse beraber dinlesin.» (Sözler sh:5)
«Birader, haşir ve âhireti basit ve avâm lisanıyla ve vâzıh bir tarzda Beyânını ister isen, öyle ise şu temsilî hikâyeciğe nefsimle beraber bak, dinle:» (Sözler sh:48)
«Her risalede herkesin hissesi var, fakat herkes her şey’ini bilmek lâzım değildir.» (Barla Lahikası sh :344)
Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri diyor ki: «Risale-i Nur başka kitaplar gibi yalnız ilim vermiyor; onun manevi dersi de vardır. » (Gençlik Rehberi sh:229)
«Kur’anın bu asırda yüksek bir tefsiri olan Risale-i Nur’daki bazı bahisleri başlangıçta tamamen anlayamazsanızda onun manevi tesiri ve manevi feyzi, ruh ve kalbinize nüfuz eder; mana aleminizi istila eder, kat’iyyen istifadesiz kalmazsınız.» (Gençlik Rehberi sh: 232)
İşte Risale-i Nur’un ifade ve üslubundaki kudsiyet ve manevî te’sir sırrı, beşeri düşüncelerin müdahalesini kabul etmez, bozulur. Tabirat-ı Nuriye’ye tasarruf edilse nuru uçar, posası kalır.
Sual: Daha önce de sadeleştirme teşebbüsleri olmuş mudur? Bediüzzaman ve yakın talebeleri bu teşebbüsleri nasıl karşılamışlardır?
Cevap: 1990 yılında Risale-i Nur’ları sadeleştirme teşebbüsüne karşı neşredilen ve Bediüzzaman Hazretlerinin yakın talebe ve hizmetkarlarının imzaları bulunan bir lâhika mektubunda, Bediüzzaman Hazretlerinin durdurduğu bir sadeleştirme hadisesi nakledilirken deniliyor ki:
«1950’den sonra “Büyük Doğu” mecmuasını çıkaran meşhur yazar ve şöhretli edip Necip Fazıl Kısakürek, risalelerden bazılarını sadeleştirerek mecmuasında neşrettiği zaman, Hazret-i Üstad onu durdurmak için talebelerini vazifelendirdi ve o neşriyatı durdu. Bu hususta, Üstadın hizmetkarı ve en yakın talebelerinden merhum Ceylan Çalışkan ile Zübeyr Gündüzalp, Necip Fazıl Bey’e Risale-i Nur’un sadeleştirilemeyeceğine dair, müdellel uzun mektublar yazdılar. Merhum Necip Fazıl Bey de teşebbüsünden vazgeçti.»
Üstad’ın hizmetkârı Hüsnü Bayramoğlu’ndan naklen:
“Bir gün Üstadımızın huzuruna, Ankara’dan Atıf Ural’la talebeler geldiler. Üstadımızdan sual ettiler ki, gençlerin Risale-i Nur’u iyi anlamaları için sayfa altlarına kelime anlamlarını, lügatlarını yazsak olur mu diye sordular.
Hz. Üstad, evvelen “olur” dedi, sonra devam ederek; “fakat Risale-i Nur tahkikî, tefekkürî iman dersleri verdiği için o anda sayfanın altına bakması tefekkürî iman derslerinin feyzine ve istifadesine mani olur. Onun için izin vermiyorum” dedi. Şahitler: M. Sungur, imza; M.N. Güleç, imza
1948-1949’da Afyon hapsinde Ahmed Feyzi Ağabeyin Hazret-i Üstad’a gençler için risalelerin biraz sadeleştirilmesine dair mektubuna, Hazret-i Üstadımızın verdiği cevabın sonunu şöyle bitmektedir:
“Benim tarz-ı ifadem, bu zamanın Türkçesine uygun gelmiyor. Bir parça dikkat ve teenni ister. Belki bunun da bir faydası, bir hikmeti var…» (Emirdağ Lâhikası Elyazma sh:661)
Mezkur hadisede yalnız Gençlik rehberi için ve çok ehil ve âlim bir talebesine dahi sadeleştirme iznini vermediği ifade edilmişken ve aynı ihtiyaç bilhassa gençler için giderek daha da şiddetlendiği halde ve hazret-i Üstad’ın yakın dairesinde gayet ehliyetli ve edip şahsiyetler de varken lügatları, dipnotları halinde yazılmış bir Gençlik Rehberi hakikî Nur şakirdleri sahasında ortaya konmamıştır.
Ancak teksirle neşredilmiş Asa-yı Musa’nın sonunda lügatçesi konulmuştur. Daha sonraları Hazret-i Üstad’dan izin alınarak Risale-i Nur Külliyatı’nın kelimelerini de içine alan “Yeni Lügat’’ namında umumî bir lügat kitabı 1968’de neşredilmiştir ve bundan sonra da lügat ihtiyacını karşılayan pratik çalışmalar yapıldı ve daha da yapılıyor. Zira kelime ve tabirlerin sadeleştirilmesi değil, öğrenilmesi nazara verilir.
Ezcümle, bir teşvik yazısında deniyor ki:
“Risale-i Nur, yirminci asrın müslümanlarını ve bütün insanları koyu fikir karanlıklarından ve müdhiş dalalet yollarından kurtarmak için müellifin kendi ihtiyarıyla değil, bir ihsan-ı İlahî olarak yazılmış olan ilhamî bir eserdir. İşte insan üzerindeki tesiri pek büyük olan böyle bir eseri devamlı olarak, teenni ile ve lügatların manalarını öğrenerek, dikkatle okuyabilseniz, geceli gündüzlü çalışan birçok Nur talebeleri gibi siz de büyük bir huzur ve saadete kavuşursunuz. (Nur’un İlk Kapısı sh:182)
Üstadın hizmetkârlarının ifadesine göre dost bazı yazarları gücendirmemek için Hazret-i Üstadımız zâhiren muhalefetini göstermezdi. Meselâ elyazma Emirdağ Lahikasında yakın talebelerine hitaben şu mektubu yazmıştır:
«Aziz sıddık kardeşlerim,
Evvelâ: Cenab-ı Hakk’a hadsiz şükrediyorum ki; Risale-i Nur’un neşrinde Medreset-üz Zehra erkanlarının sarsılmaz, geri çekilmez himmetleri ve gayretleri, ceridelerle intişarına ihtiyaç bırakmamış, İntişardaki ihlası; ceridelerde münafi-i ihlas olan cereyanlara alet olmaktan muhafaza etmiş.
Hatta en ziyade Nurlara tarafdar olan Sebilürreşad’ın hakkkımızda neşriyatına tarafdar olamazdım. Ve hatırını kırmamak için onun teşebbüslerini zahiren reddedemedim, fakat kalben razı değildim. Medreset-üz Zehra’nın ihtiyac-ı hakiki derecesinde neşriyat-ı halisanesi, ceridelere , ihtiyaç bırakmamış.» (Siyaset, Neşriyat, Şerh ve İzah Meseleleri sh:167)
Risalelerden bazı bahisleri bir derece izah ederek mecmua ile neşrini isteyen alîm talebesine mektubunda da Hazret-i Üstad: «Sakın Şemsi gibi Nurları tağyir etmesin» diyerek izin vermez. (Siyaset, Neşriyat, Şerh ve İzah Mes’eleleri sh:167)
Aynı mes’eleyi te’yid eden şu hadise de gayet ibretamizdir:
Nur talebesi bir doktor, bir derleme yazıp neşretmiş ve bu eserden bir miktarda Üstad Bediüzzaman’a göndermişti. Bediüzzaman Hazretleri, bu kitabın içindeki Risale-i Nur’dan alınan kısımların dışındakileri, kağıt yapıştırtırarak kapattırmış ve bu şekliyle bir adedini de neşreden talebesine göndermiştir. Bu hadisenin şâhidi olup, bu yapıştırıp kapatma işinde çalışanlardan halen hayatta olanlar vardır ve bu hadiseyi bazı yaşlı Nurcularda bilmektedirler.
Şimdi bu hadiseye bakıyoruz: Aynı zatın Risale-i Nur’u medheden ve ona teşvik eden bir yazısını Bediüzzaman Hazretleri Sikke-i Tasdik Mecmuasının 248. Sahifesine ve Gençlik Rehberinin sonuna; Konferans’ın 125. Sahifesine koymuşken ve yine talebelerinin pek çok yazı ve mektublarını Risale-i Nur’un muhtelif kısımları arasına almışken, hatta bizzat bir talebesinin yazdığı bir konferansa Risale-i Nur’da yer vermişken; neden bu eserdeki Risale-i Nur’dan alınan parçaların haricindekileri kapatıp çıkarmıştır?
Sual: Bediüzzaman Hazretlerinin Risale-i Nur’un neşri ve muhafazası için vazifedar kıldığı kişiler var mıdır? Yoksa Risale-i Nur miri malı gibi herkesin tasarruf edebileceği bir durumda mıdır?
Cevap: 1990 yılında bu tarz teşebbüste bulunan bir zata (Zaman Gazetesi’nden Şemsettin Nuri) verilen cevap bu soruya açıklık getirebilir. Şöyle ki:
“Risaleler miri malıdır. Hiç kimsenin hatta müellifinin dahi bu eserleri sahiplenmeye hakkı yoktur’’diyerek Nurları yağma yapılabilir sahipsiz bir mal şeklinde gösteren ve çok acib bir fevza kapısını açan iddiası da var.
Anlaşılıyor ki, bu iddia sahibi Hazret-i Üstadın mükerrer vasiyetlerinde ve eserlerinin çok yerlerinde “sahibler” diye vasıflandırdığı ve Nur’un haslar dairesini teşkil eden “varisler” ve iman hizmeti fedakarlarını adeta hiçe sayıyor. Sözü uzun etmemek için vasiyetnameleri ve haslar dairesinin fedakarlarına dair pek çok beyanlarını Külliyat-ı Nur’a havale ile birkaç parçayı nakletmekle iktifa ediyoruz. Şöyle ki:
«Risale-i Nur’a sizin gibi pek ciddî sahib ve muhâfız ve vâris ve hakikatbîn ve kıymetşinas zatların benim yerimde benden daha kuvvetli, ihlâslı olarak vazife-i Kur’âniye ve îmaniyede çalıştıklarını gördüğümden, kemal-i ferah ve sürur ve itminan ve istirahat-ı kalb ile ecelimi ve mevtimi ve kabrimi karşılıyorum, bekliyorum.» (Kastamonu Lahikası sh:5)
Aşağıdaki mektubu da Hazret-i Üstad; Afyon hapsinden tahliyesi zamanında kendi mübarek hattıyla yazmış ve Risale-i Nur’u mahkemede hararetle müdafaa eden ve sadakat gösteren talebelerine, mektubun başına isimlerini yazarak göndermiştir:
«Aziz, sıddık kardeşlerim!
Bayram tebrikiyle beraber herbirinizi derecesine göre birer Said ve birer vârisim ve benim yerimde Nurların birer bekçi muhafızı olarak, manevî bir hatıraya binaen kabul ettiğimi haber verdiğim gibi şimdi de size beyan ediyorum. Madem haddimden çok ziyade hüsn-ü zannınızla bana ulûm-u imaniye ve hizmet-i Kur’aniyede bir üstadlık vermişsiniz. Ben de herbirinize derecesine nisbeten eski zaman üstadlarının icazet almaya lâyık olan talebelerine icazet-i ilmiyeyi verdikleri misillü icazet veriyorum. Ve bütün kanaatımla ve ruh u canımla sizi tebrik ediyorum.
İnşâallah şimdiye kadar sadakat ve ihlas dairesinde fevkalâde neşr-i envâr ettiğiniz gibi daha parlak devam edip bu âciz, zaîf, mütekaid Said bedeline binler muktedir, kuvvetli vazifeperver Said’ler olursunuz.» (Emirdağ Lahikası-ll sh: 6)
Risale-i Nur’un mal-ı umumi olup, temellük edilememesi demek: Risalelerdeki hakikatler, Kur’anın malıdır, fikir mahsulu değildir demek olduğu külliyatın müteferrik yerlerinde musarrahtır. Diğer bir manada da; İhlas ve sadakat üzere herkes Risale-i Nur’la hizmet-i imaniye yapabilir, muhtaçlara bildirir, istifadelerine vesile olur demektir. Yoksa, risalelere istediği gibi tasarruf eder ve menfaatlanabilir demek değildir.
Yazıda, risaleden alınıp değişiklik yapılan bir parça ile, asıl orijinal arasında mukayese için örnek veriliyor. Böylece o meçhul şahsın, Bediülbeyan vasfıyla tavsif edilen Risale-i Nur’un belagatının üstünde bir belagat sahibinin bulunduğu fikri ihsas edilmekle, ehl-i vicdanın nazarında nasıl bir istiskale maruz olduğu izahtan varestedir.
Hazret-i Üstad değil sadeleştirmeye, kalem karıştırmaya dahi razı değildir. Buna bir misal olarak da şunu arz edelim:
Hazret-i Üstadımız bir gün, en has talebesinin Fihrist Risalesine güya mana daha güzelleşiyor düşüncesiyle yaptığı ilaveleri görüp mütalaadan sonra, Zübeyr’le Ceylan’ı çağırıp; “Benim Sungur ile bir muhakemem var. Onlar böyle böyle yapmışlar. Beraber gelin manaya dikkat edin, hangisi doğru?” deyip karşılaştırıp sonra te’lifindeki, asliyetteki mananın şümulu ve isabeti ortaya çıkmakla, o risaleyi getirene şiddetli bir tokat aşkedip:
“Titremeli idiniz. Ben dahi kalem karıştıramıyorum. Siz nasıl kalem karıştırdınız?” diye hiddet gösterdiği, yeminle bu hadisenin hem şahidi hem muhatabı olarak arzediyoruz.
Meselemizle alakalı bir hatırayı Ahmed Aytimur Ağabey anlatıyor:
Üstadımız Samsun Mahkemesi münasebetiyle İstanbul’a geldiğinde, bir gün bu manada bir sohbette, şu mealde beyanda bulundular:
«Adamlar dünyevi hacatı için veya ticaret veya dünyevi bir maksad için ta şarktan buraya kadar geliyorlar, masraflar yapıyor, zahmetlere katlanıyorlar. Uhrevi ve ebedi hayat ve saadeti için neden anlamağa çalışmıyor? Lügata baksın, dikkat etsin, gayrette bulunsun. Bu işte de biraz zahmet çeksinler.» (devamı var)
Muhtelif çevrelerce zaman zaman ortaya
atılan bu mes’ele hakkında muhtelif suallere,
İttihad İlmî Araştırma Heyeti
tarafından verilen cevaplardır.
Haziran/1994
